Szwajcaria to alpejski kraj, który leży w środku Europy, ale nie jest cześcią ani Unii Europejskiej ani Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W 2001 roku Szwajcarzy w referendum zdecydowanie (77% głosów przeciw) odrzucili nawet samą koncepcję rozpoczęcia rozmów o akcesji. Szwajcaria formalnie nie ma stolicy, jej funkcję de facto pełni jednak Berno, będące siedzibą rządu. Większość Polaków kojarzy ten kraj z zegrakami i bankami, no może jeszcze ze scyzorykami i serami. A czego tak naprawdę Polacy mogą pozazdrościć Helwetom?
Języki i gwara
W Szwajcarii istnieją aż 4 języki urzędowe: niemiecki, francuski, włoski i retroromański. Dodatkowo Szwajcarzy posługują się językiem gwarowym tzw. „Schwyzerdütsch lub Schweizerdeutsch”, który jest językiem tylko mówionym. Gwary szwajcarskie to etnolekty, które dominują w mowie, podczas gdy funkcję języka literackiego pełni standardowa niemczyzna (jednakże na terenie kantonów: Sankt Gallen, Berno i Zurych wydawane są książki w miejscowych gwarach alemańskich). Między gwarami Schwyzertüütsch istnieją znaczne różnice: składają się z 3 głównych zespołów gwarowych: dolnoalemańskiego (w mieście Bazylea), górnoalemańskiego (większość terytorium Szwajcarii z odrębnymi gwarami Berna i Zurychu) oraz wysokoalemańskiego (wschodnia część kantonu Valais, Oberland w kantonie Berno oraz wschodnia część kantonu Fryburg). W gwarach wszystkie swoje programy nadają lokalne stacje radiowe i telewizje takie jak: TeleZüri, TeleBärn i Telebasel.
Wspaniałe góry
Szwajcaria to jeden z najbardziej górzystych krajów świata. Znajdują się tu 24 szczyty o wysokości ponad 4 tysięcy metrów. Wśród szwajcarskich wierzchołów są tak znane masywy jak: Matterhorm, Eiger czy Mnich, ale też mnóstwo niższych i mniej znanych a przepięknych grani i szczytów. Można sie na nie wspinać, podziwiać, a zimą jeździć na nartach albo snowboardzie. Szwajcarzy kochają też rodzinne górskie wycieczki, szlaków jest bardzo dużo i są świetnie oznaczone.
Neutralność kontrolowana
Szwajcaria jest neutralnym krajem, ale każdy mężczyzna udaje się raz do roku na 2-tygodniowe szkolenie wojskowe i ma w domu broń. Ocenia się, że nie ma innego kraju na świecie, w którym mieszka aż tylu ludzi umiejących się dobrze posługiwać bronią. Do tego w Szwajcarii zbudowanych jest 300 tysięcy bunkrów, które mogą pomieścić 9 milionów ludzi, czyli o 1,5 mln więcej niż wynosi liczba mieszkańców tego kraju.
Waleczna reprezentacja
Od siedmiu lat reprezentację Szwajcarii w piłce nożnej trenuje Vladimir Petković. Urodzony w Sarajewie 57-latek zabrał w tym czasie drużynę na wszystkie turnieje i dotąd za każdym razem odpadał w 1/8 finału. Podczas euro we Francji w 2016 roku to Polska zatrzymała Szwajcarię. Po dramatycznym spotkaniu zadecydowały rzuty karne. W naszej drużynie nie pomylił się nikt, po stronie rywali chybił celu Granit Xhaka. Teraz Szwajcaria gra na Euro już po raz piąty w historii i sprawiła najwiekszą niespodziankę turnieju eliminując po rzutach karnych wielkiego faworyta – Francję. Helweci zaczęli EURO 2020 od meczu z Walią, potem w grupie przegrali z Włochami i pokonali nieobliczalnych Turków. W piątek o godzinie 18:00 zmierzą się w ćwiercfinale z Hiszpanią. Mecz odbędzie się w Petersburgu.
Śmierdzące przysmaki
Fondue (z fr. fondre – „roztapiać się”) to narodowa potrawa przygotowana z gorącego śmierdzącego sera i białego wina. Dawniej fondue rozpowszechnione było głównie wśród górali szwajcarskich jako sposób na wykorzystanie suchego sera zimą. Dziś spożywane jest zazwyczaj w większym gronie, bezpośrednio z garnka (caquelon), poprzez zanurzanie w roztopionej masie serowej nadzianego na widelec pieczywa albo warzywa. Zależnie od regionu powstały różne rodzaje fondue, ale zawsze podstawowym składnikiem jest ser, co najmniej w dwóch gatunkach (najczęściej ementaler, gruyère lub appenzeller), białe wytrawne wino i kieliszek kirszu, który zapobiega rozwarstwieniu tej potrawy.
Szybki internet
Internet w Szwajcarii jest jednym z najszybszych w Europie. Według badań przeprowadzonych przez firmę Akamai, w kwestii prędkości internetu w Europie rządzi Skandynawia i właśnie Szwajcaria. Co ciekawe, szybki internet jest dostępny w zasadzie w całej Szwajcarii, nawet wysoko w górach.
Średnia pensja to 17 000 złotych
Szwajcaria już wiele lat temu zrezygnowała z płacy minimalnej. Wszystkie zarobki są w tym kraju efektem umów między pracownikami i pracodawcami. Rząd ustanowił limit czasu pracy na 45 godzin tygodniowo dla branży bankowej oraz handlu. Pozostali pracownicy tygodniowo przepracowują 50 godzin. Mimo braku odgórnych regulacji Szwajcarzy zarabiają naprawdę dużo. Średnia płaca w Szwajcarii w 2019 roku wynosiła aż 17 000 złotych. Trzeba jednak dodać, że koszty życia w tym kraju sa bardzo wyoskie, a Zurich jest najdroższym do mieszkania miastem w Europie.
Średnie zarobki w Szwajcarii:
Kelner – średnio 3100 CHF (12 400 pln)
Sprzątaczka – średnio 3500 CHF (14 tys pln)
Hydraulik – średnio 4900 CHF (19 600 pln)
Lekarz – średnio 13 000 CHF (52 tys. pln)
Analityk finansowy – średnio 8200 CHF (32 tys. pln)
